Aksiyon filmleri hafızalarımıza kazınan tek cümleli kahramanlarla
doludur. Mafya filmlerinde acımasız çete üyeleri ve meymenetsiz suçlular
vardır. Dramalar ciddi ve gerçekçi filmlerken sulu komedi filmlerinde
ise izleyicinin gaz çıkartan birine gülmesi beklenir. Macera filmlerinde
egzotik mekanlar tercih edilir. Ancak bir western yazıyorsan tozlu
kasabalar ve altıpatlar silahlara yer vermelisin. Bilim kurguda ise en
büyük kozun uzaylılar ve geleceğin teknolojisi. Bir cinayet filmi
yazıyorsan, sakın elini korkak alıştırma, burada izleyici katillere
bayılır.
Film türlerini iyi kavramak çok önemlidir. Çünkü dürüst olmak
gerekirse insanlar sinemaya şaşırmak için gitmezler. Kahramanın
kurtulacağını, kadının sevdiğine kavuşacağını ve kötü adamların ise
kaybedeceğini bilirler. Kimse bir romantik komediden hayata dair ciddi
ciddi laflar etmesini beklemez.
Ancak gerçek şu ki, aşk acıtır ve bazen kötü adamların da kazandığı
olur. Ancak sinemada aşk hayat iksiridir ve kahramanımız her zaman kötü
adamları alt eder. Senaryo yazarken Amerika’yı tekrar tekrar
keşfetmenize gerek yoktur. Satılabilir bir film çekmenin anahtarı, film
türlerini iyi kavramak ve izleyicinin beklentilerini karşılayacak bir
senaryo yazmaktır.
Türler ve Alt Türleri
Aksiyon: Aksiyon-komedi, Felaket filmi, Silahlı kadınlar, Savaş
Macera: Macera seven adam
Animasyon: Anime, Çocuk, Aile, Müzikal
Çocuk: Hayvan karakterli filmler, Animasyon, Müzikal
Komedi: Absürt, Aksiyon, Kara komedi, Korku-komedi, Drama-komedi, parodi, Romantik komedi, sulu komedi
Suç: Mafya, Film noir, polisiye, Suç-gerilim.
Drama: Biyografi, Mahkeme salonu draması, Dönem, Melodram, Siyasi, Romantik, Trajedi
Epik: Dönem, Tarihi kişilik, Savaş, Dini
Aile: Animasyon, Komedi, müzikal
Fantazi: Kılıç ve ejderha,
Korku: Komedi, Gençlik, Canavar, Seri katil, Doğaüstü, Zombi
Müzikal: Animasyon, Teatral, Aile
Gizem/Gerilim: Çözülmemiş gizemler, Film-noir
Aşk: Romantik komedi, Romantik dram
Bilim Kurgu: Uzaylı, Kıyamet Günü, Disütopya, Canavar ve Mutantlar, Zaman yolculuğu
Spor: Biyografi, Komedi, Dram, Aile
Doğa üstü: Komedi, Korku, Dini (Cin, büyü vs). Gerilim
Gerilim: Aksiyon, Suç, polisiye, Psikolojik, Bilim kurgu, Dini
Western: Çağdaş, Yenilikçi, Spagetthi Western, Komedi
Aşk
Aşk filmleri, hikayenin iki baş karakterin aşkı üzerine
temellendirildiği filmlere denir. Bu film türü genelde aşk içinde yer
alan bir diğer konu üzerinde geliştirilir. Böyle bir zorunluluk olmasa
da aşk filmleri genelde şu konular üzerine yoğunlaşır: ilk bakışta aşk,
yasak aşk, aşk üçgeni, aşk ve fedakarlık. Aşk filmlerinin sahip
oldukları dil farklılık gösterebilir. Mutlu son ile biteceği gibi kötü
bir sonla da bitebilir. Ancak aşk filmlerinin ortak özelliği,
izleyicinin ağır basan duygularını uyandırmak yönündedir.
Romantik Film Örnekleri:
Milyoner: Sevdiği kızın ‘Kim Bir Milyon İster?’ bilgi
yarışmasının Hint versiyonuna hayran olduğunu bildiği için bu yarışmaya
katılan eğitimsiz ve fakir bir gencin hikayesi.
Aşk Her Yerde: Noel zamanı, birbiriyle dolaylı olarak kesişen sekiz aşk farklı hikayesi.
Aşk Alt Türleri:
Romantik Dram: Genelde aşkın karmaşık tarafını araştıran
filmlerdir. Hikaye genelde iki kişinin arasındaki aşkı engelleyen unsur
üzerine kuruludur. Romantik dramalardaki engel, ailenin onay vermemesi,
yasak aşk ya da taraflardan birinin psikolojik zaafları gibi farklı
niteliklere sahip olabilir. Çoğu romantik drama, aşıkların karşılaştığı
engelin büyüklüğü karşısında çaresiz kalıp ayrılmaları ile son bulur.
Yetersizliklerin ya da kaderin kabulu olarak da ele alınabilir.
Örnek: Titanik, Tiffany’de Kahvaltı, İncir Reçeli, Duvara Karşı
Romantik Komedi: Romantik komedi, mizah ile aşkı
birleştirerek izleyicinin kalbini çalmaya çalışan türdür. Bu alt türde
çok ağır konulara girilmemekle birlikte genelde iki aşık kendilerini
komik durumlara düşürürler. Romantik komediler genelde, ‘gerçek aşk’
gibi ideal bir aşk tanımı etrafında şekillenirler. Sonunda ideal aşk
engelin aşılması konusunda etkili olur.
Örnek: Roma Tatili, Mektubunuz Var, Kebab Connection
Gizem/Şüphe
Gizem-gerilim türündeki bir film, genelde bir gizemi çözmeye çalışan
polis ya da dedektif benzeri karakterler üzerine kuruludur. Baş kahraman
ipuçlarını değerlendirmek, araştırma yapmak ve akıl yürütmek gibi
yöntemlere başvurarak vakayı çözmeye çalışır. Bu tür filmlerdeki en
büyük gerilimi yaratan unsur ‘Kim yaptı?’ sorusudur. Bu soru da genelde
görsel ipuçları ve karışık bir olay örgüsü ile oluşturulabilir.
Gizem/Şüphe Film Örnekleri:
Malta Şahini: Ortağı öldürüldükten sonra Malta Şahini’ni bulmaya çalışan bir özel dedektifin hikayesi.
Mavi Kadife: Genç bir adam psikopat bir adam ve kız arkadaşı ile yakınlık kurmaya başlar.
Chinatown: Zinaya yönelik bir vakayı araştırdığını sanan bir
özel dedektif, sonunda Los Angeles şehrinin su ve elektrik şebekesinin
paylaşımı için işlenen bir cinayeti ortaya çıkartır.
Gizem/Şüphe Filmlerinin Alt Türleri:
Kapalı Gizem: Katilin kimliğinin filmin sonuna kadar
gizlendiği gerilim filmi türüne denir. Bu tür filmlerde olay örgüsünde
gerilim ögesi daha baskındır çünkü izleyici film boyunca cinayetin kim
tarafından işlendiğini bilmez. Genellikle, katil olma potansiyeli olan
birden çok karakter barındırır.
Örnekler: İpucu, Doğu Ekspresi Cinayeti, Av Mevsimi, Seven.
Kara Film(Film Noir): Bir alt tür olmaktan çok 1940 ve
1950’lerde yaygın olan polisiye filmlerinde baskın olan film dilini
kullanan yapımlara denmektedir. Film noir, abartı aydınlatma ve
gölgelerin kullanıldığı siyah-beyaz görüntüleriyle bilinmektedir. Baş
karakteri genelde alaycı ve şüpheci bir kahramandır. Çoğu kara filmde
dış ses kullanılır ve olay örgüsündeki kimi ayrıntıların flashback’ler
üzerinden aktarılır.
Örnekler: Sunset Bulvarı, Malta Şahini, Pickpocket, Başarının Tatlı Kokusu, Orada Olmayan Adam.
Açık Gizem: Açık gizem film türü kapalı gizem türünün tam
tersidir. Bu tür filmlerde katil daha filmin başında izleyiciye
gösterilmektedir. Genellikle bu tür filmler ‘kusursuz suç’ fikri üzerine
kurulmuştur. Bu tür filmlerde gerilim ögesi ‘Kim yaptı?’ sorusundan
ziyade cinayetin nasıl işlediğine yöneliktir.
Örnekler: Ocean’s 11, İtalyan İşi
Doğaüstü
Doğaüstü filmlerinin merkezinde hayalet, tanrılar, tanrıçalar,
mucizeler, büyüler ve cinler gibi doğaüstü unsurlar yer almaktadır. Bu
tür filmler genellikle cevabı bilinmeyen hayata yönelik sorular üzerine
kurulu olduklarından genelde dini motifler içerirler. Bilinmeyenle
meşgul olan filmler olduklarından gerilim ögesi istenildiği gibi
değerlendirilebilir. Bu türde çekilen filmler genelde diğer türlerle
ortaklık ederler: doğaüstü komedi, doğaüstü dram gibi.
Doğaüstü Gizem Film Örnekleri:
Hayalet: Genç bir adam öldürüldükten sonra bir medyum aracılığıyla karısı ile iletişime geçmeye çalışır.
Doğaüstü Gizem Alt Türleri
Doğaüstü Komedi Filmi: Bu tür filmler, doğaüstü film türü
ögelerini bir komedi filminin olay örgüsünde değerlendirirler. Diğer alt
türlere karşın, bu filmlerde hayalet gibi doğaüstü unsurlar korkutucu
olmaktan ziyade mizahi özellikler taşırlar. Mizahın seviyesine bağlı
olarak bu tür filmler hem genç hem de yaşlı seyirciye hitap edebilir.
Örnekler: Sevimli Hayalet, Hayalet Avcıları, Arkadaşım Şeytan
Doğaüstü Korku Filmi:Hayalet, şeytan, cin ve benzeri
doğaüstü yaratıkları içeren filmlerdir. Bu türdeki çoğu filmde dini
ögeler de yer almaktadır. Öte dünya, şeytan, cinlerin bir bedeni ele
geçirmesi gibi konular işlenir. Dini gerilim filmlerinden farklı olarak
bu film türünde dini motiflere sadık kalınmayacağı gibi oldukça sert
görüntülere yer verilebilmektedir.
Örnekler: Şeytan, Halka
Doğaüstü Dini Filmler: Bu tür filmlerde dini figürler ağır
basmaktadır. Dini gerilim filmlerine benzer konular işlenir. Şeytan
çıkarma, cin çağırma ya da büyü yapma gibi konular filmin merkezinde yer
alırlar. Genel geçer inanışların sorgulandığı filmlerdir.
Örnekler: Dabbe, Muska, Da Vinci Kodu, Dokuzuncu Kapı
Doğaüstü Gerilim: Gizem ve doğaüstü unsurların tek bir film
yapısında bir araya geldiği yapımlardır. Diğer doğaüstü alt türlerinin
aksine sizi koltuğunuza çivileyecek kadar gerilim içeren bir film
türüdür. İzleyici filmin neredeyse her karesine dahil edilmeye
çalışılır. Genelde bu tür filmlerde, olay örgüsü gizemli bir kişi ya da
olay üzerine kuruludur. Film boyunca gizemin ortadan kaldırılıp gerçeğin
ortaya çıkartılması için çabalanır.
Örnekler: Altıncı His, Frekans, Ölüler Diyarı
Spor
Spor filmleri, bir spor etkinliği, sporcu ya da bir spor olayı
etrafında kurulur. Bu tür filmlerin merkezinde genellikle çok önemli bir
spor etkinliğini yer almaktadır. Samimiyet ve etkileşim kurabilmek için
bu tür filmlerde kullanılan dil çok önemlidir. Spor filmlerinin çok
geniş bir alt tür grubu bulunmaktadır. Komediden, dramaya hatta gerçek
kişiler üzerine kurulan filmlere kadar farklılık gösterebilirler.
Spor Filmi Örnekleri:
Düşler Tarlası: Iowa’da bir çiftçi mısır tarlasında gelen
gizemli bir ses işitir ve tarlasına Chicago Black Sox takımı için bir
beysbol sahası yapar.
Milyon Dolarlık Bebek: Azimli antrenörü yardımıyla genç bir kadın iyi bir boksör olduğunu kanıtlamaya çalışır.
Dar Alanda Kısa Paslaşmalar: Gerçek bir hayat hikâyesinden
yola çıkılarak senaryolaştırılan film, yaşamını futbol sahalarında
geçirmiş ünlü ve ünsüz insanların farklı umut ve beklentilerinin,
tutkularının, aşklarının süregeldiği ve anlatıldığı bir öyküye sahiptir.
Spor Filmi Alt Türleri:
Biyografik Spor Filmi: Merkezinde geneldei tarihi öneme
sahip bir sporcunun ya da bir spor takımın yer aldığı film türüdür. Bu
tür filmlerde dramatik etkiyi arttırmak için gerçek bilgiler
değiştirilebilir dolayısıyla kesin bilgiler içermeyebilirler. Kişinin
hayatında gerçekleşen büyük olaylar üzerine kurulu olan bu filmlerde
genelde sporcunun gelişimi ve üne kavuşması gibi konular işlenmektedir.
Örnekler: Öfkeli Boğa, Ali, Kazanma Sanatı, Dövüşçü
Spor Komedisi: Spor ile mizahı birleştiren film türüdür.
Çoğu hafif sulu komediye kaçabilen eğilimler gösterirler. Genelde bu
filmin kahramnı bir spor etkinliği üzerinden kendini ispat etmeye
çalışır.
Örnekler: Space Jam, Sucu, Büyük Şamata
Spor-Drama Filmi: Spor filmiyle drama unsurlarını bir araya
getiren yapımlardır. Spor dünyasının haşin ve sert tarafına daha
gerçekçi bir gözle yaklaşmayı tercih eden filmlerdir. Sahip olduğu bu
özellikler itibariyle daha çok olgun izleyiciye hitap eder.
Örnekler: Rocky, Cinderella Man, Looking For Eric
Spor-Aile Filmi: Merkezinde spor ile ilgili bir konusu olan
ancak genel izleyici kesimine yönelik gerçekleştirilen yapımlardır. Bu
tür filmlerin genelde basit bi olay örgüleri ve ilham veren bir sonları
bulunur. Bu tür filmlerin yapım amacı genelde daha genç olan izleyici
kesimine ulaşabilmektir. Spor-aile filmlerinde ana zirve noktası genelde
ahlaki bir çatışma üzerine kuruludur.
Örnekler: Karate Çocuk,
Korku
Korku filmleri izleyicinin korku, panik, uyarma ve irkilme gibi
tepkiler verdirmeye yönelik geliştirilen yapımlardır. Bu tür filmler,
izleyicin en büyük kabusları üzerine giderek onlara oldukça gergin ve
korku dolu anlar yaşatmayı amaçlar. Korku filmleri genellikle şeytani
bir kişiliğin ya da gücün devreye girmesi ile başlar. Çoğu korku filmi
hayalet, vampir, zombi gibi gerçekte olmayan varlıklar üzerine
kuruludur. Korku filmleri yapıları gereği sert sahnelerin yanı sıra
şiddet de içerebilirler. Kendine has örnekleri de olmakla beraber, kimi
korku filmleri fantastik filmler, bilim kurgu ya da gerilim türleriyle
aynı yapımda yer alabilirler.
Korku Filmi Örnekleri:
Elm Sokağı Kabusu: Başka bir dünyadan gelen şeytanı bir
kişilik olan Freddy Krueger bir avuç gencin peşine düşüp onları
rüyalarına girerek katleder.
Testere: İki adamı esir almış olan psikopat bir adam, tutsaklarına hayatın anlamını sorgulatacak ölüm-kalım oyunlarıyla işkence eder.
13. Cuma: Bir yaz kampın yeniden açmayı planlayan kamp görevlileri, eli bıçaklı bir katil tarafından tek tek öldürülürler.
Korku Filmi Alt Türleri:
Komedi-Korku: Geleneksel korku filmi ögelerini ve
karakterlerini komediyle buluşturan yapımlara denir. Kendi içinde de,
korku- kara komedi gibi alt türlere ayrılabilmektedir. Korku-komedi
yapımları seyircisini korkuttuktan sonra gerilimi düşürmek için onları
güldürmeyi tercih eden yapım türüdür.
Örnekler: Beter Böcek, Zombi Diyarı
Gençlik-Korku Filmi: Bu film türü genelde bir avuç genç
etrafında gerçekleşen olayları içermektedir. Bu tür filmlerde genelde
kalabalık bir kast yer alır ve kahraman ile kadın kahraman filmin
başından beri belli edilir. Bu tür filmlerde genelde gençlere yönelik
konulara yer verilir. Yıl sonu balosu ya da sevgiliyle tatile çıkma gibi
sıradan etkinlikler filmin ilerlemesiyle bir kabusa dönüşür.
Örnekler: Geçen Yaz Ne Yaptığını Biliyorum, Çığlık, Texas Testere Katliamı
Canavarlı Korku: Bu tür filmler genelde canavar ve
insanlardan oluşan iki kesimin arasındaki çatışma üzerine kurulur. Çoğu
örneğinde yer alan canavar ‘Yanlış giden bir deney’ sonucunda
oluşmuştur. Canvar çoğu kez kötü adamı canlandırırken bir kahraman ya da
kadın kahraman canavarı yok ederek dünyayı kurtarır. Bu tür filmler
aslında basit birere korku filmi olsalar da Canavar filmleri hem bilim
kurgu hem de fantastik filmlerle iç içe bir yapıya sahiptirler.
Örnekler: Alien, Godzilla, Yaratık
Seri Katil Filmi (Slasher): Psikopat bir katil üstüne
kurulmuş olan korku filmi yapımlarına denir. Bu tür filmlerde, katil
kurbanlarını izleyerek çok acımasız ve unutlmaz bir şekilde tek tek
katleder. Psikopat bir katil üzerine kurulu başka film türleri olmasına
karşın bu türün ayırt edici özelliği son derece rahatsiz edici bir
vahşet içermeleridir. Diğer korku örneklerine göre cinayetin işlenme
süresi bu tür filmlerde daha fazla yer kaplar.
Örnekler: Halloween, Kanlı Sevgililer Günü, Kanlı Noel
Zombi Korku Filmi: Ölülerden oluşan akılsız insanların
filmin merkezinde yer aldığı yapımlardır. Genelde zombilerin istila
ettiği ve insan etiyle beslendiği durumlar içermektedirler. Doğal olarak
çatışma yaşayan insanlarla yürüyen ölüler arasında gerçekleşir. Korku
türüne ait olmakla birlikte, zombi filmleri aynı zamanda bilim kurgu ve
fantastik sinema türlerine de girmektedir.
Örnekler: Yürüyen Ölülerin Şafağı, 28 Gün Sonra
Komedi
Komedi filmleri mizahı filmin taşıyıcı ögesi olarak kullanan
yapımlardır. Komedi filmlerinde amaç eğlenceli hikaye ve karakterlerle
izleyicinin gülmesini sağlamaktır. Ciddi meseleleri de konu edinen
komedi filmleri olmasına rağmen çoğu mutlu bir sonla biterler. Komedi
filmleri diğer film türlerine göre birden çok türü kapsamaya daha
elverişlidir çünkü mizah neredeyse her türe uyarlanabilecek bir
unsurdur. Komedi filmlerinin başarısı genelde tek bir yıldız oyuncunun
üzerine kuruludur.
Örnekler: Salak ile Avanak, Hayvan Dedektifi, Çöpçüler Kralı, Hababam Sınıfı
Komedi Filmi Alt Türleri:
Absürt Komedi: Bu tür komedi filmleri bilinç akışına
müdahale ederek mizah üreten yapımlardır. Bu tür filmlerdeki mizah
genelde anlamsızdır ve aşırılıklar ile elde edilir. Sulu komedilere
yönelen kısımları olsa da fiziksel güldürü daha geri plandadır.
Geleneksel komedi filmlerinin aksine, mizahi dilin nasıl sağlandığına
yönelik izleyiciye ipucu verilmez.
Örnekler: Monty Python ve Kutsal Kase, Hayvanlar Evi, Brian’ın Hayatı
Aksiyon-Komedi: İsminden anlaşılacağı üzere aksiyon ve
komedi türlerini içerir. Aksiyon sahneleri geleneksel aksiyon filmlerine
göre daha az yoğun olmakla birlikte mizah belirli karakterler üzerinden
sağlanmaktadır.
Örnekler: Beverly Hills Polisi, Çılgın İkili
Kara Komedi: Eleştiri ve komedi ögelerini aynı yapı içinde
kuran film yapımlarına denir. Bu tür filmlerde, genelde tabu olarak
görülen kavramlar mercek altına yatırılırlar. Son derece ciddi olan
konuları yine son derece mizahi bir dille ele alarak mizah ve eleştiri
üretir. Bu tür filmler, izleyiciyi güldürürken aynı zamanda güldüğü için
rahatsız hissetmesine neden olaylardan meydana gelmektedir.
Örnekler: Fargo, Dr. Strangelove,
Komedi-Korku: Korku ve mizah ögelerinim buluşturan film
yapımlarına denir. Bu tür yapımlarda da izleyiciyi korkutmak hedeflenir
ancak daha sonra izleyici kendi korkusunu gülünç bulmasına yönelik bir
olay örgüsü izlenir.
Örnekler: Beter Böcek
Komedi-Dram: Önemli dozda mizah unsurları barındırmasına
rağmen ciddi bir anlatıma sahip olan filmlerdir. Mizah ve dram ögeleri
bu tür filmlerde neredeyse denge halindedir. Bu denge sayesinde film
ciddi meselelerle ilgilenirken bu konular mizahi bir dille
aktarılabilmektedir.
Örnekler: Küçük Gün Işığım, Gerçen Tenenbaum Ailesi
Parodi: Bir takım gerçeklikler üzerine kurulu olan komedi
filmleridir. Genelde gerçek kişi ve ya olaylar ile dalga geçen
filmlerdir. İşini iyi yapan parodiler arasında, siyasi ve toplumsal
mesajların yer aldığı taşlamalar da bulunmaktadır. Sahte belgesel
anlamına gelen ‘mockumentary’ de bu tür altında incelenebilir.
Örnekler: Çıplak Silah, Korkunç Bir Film, Zelig, Yahşi Batı
Romantik Komedi: Aşk ve mizahın birleşimi ile izleyicinin
kalbini çalmayı hedefleyen film türüdür. Bu tür filmlerde, konu seçimi
daha hafif olmakla birlikte başrolü paylaşan çiftin başına gelen komik
unsurlara yer verilmektedir. Genelde, gerçek aşk gibi aşk hakkında ideal
bir durum üzerine kuruludur. Sonunda, gerçek aşk engelin aşılmasını
sağlar ve film mutlu sonla biter.
Örnekler: Roma Tatili, Romantik Komedi
Sulu Güldürü: Fiziksel komiklikler ya da el şakaları üzerine
kurulu olan mizah içerirler. Görsel yolla aktarılan bu durumlar
üzerinden izleyicinin gülmesi hedeflenir. Bu filmlerdeki mizah zamanlama
ve profesyonel kişilerin fiziksel performansına bağlıdır.
Örnekler: The Dictator, Modern Times
Western
Western, 19. Yüzyılın sonlarında Amerika’nın batısında geçen filmlere
denmektedir. Çoğu western filmi Amerikan İç Savaşı (1865) ile 19 yüzyıl
arasında geçmektedir. Western filmlerinde yaygın olarak kullanılan
temalar; Vahşi batının yeni hakimleri, Batı’nın modern hayata direnmesi,
Batı ve Doğu arasındaki ayrılık, Kovboylar ve Kızılderililer arasındaki
çatışma, altın madenleri gibi konulardan oluşmaktadır. Çoğu western
kendi başına buyruk bir karakter etrafına kurulur ve şeref ve dürüstlük
gibi erdemlerin öneminden bahseder.
Western Film Örnekleri:
Sierra Madre’nin Hazinesi: Meksika’nın Güneybatı Sınırındaki hayatın sertliği, üç adamı altın bulmak umuduyla çıktıkları yolculukta tehdit eder.
Affedilmeyen: İsteksiz ve emekli olmuş bir kiralık katil, son bir öldürme işi için iki keskin nişancıyla işbirliği yapar.
Butch Cassidy ve Sundance Kid: İki tren soyguncusu soygundan sonra Bolivya’ya kaçarlar ancak kanun peşlerindedir.
Wester Filmi Alt Türleri:
Çağdaş Western: Geleneksel western filmi motiflerini
taşımakla birlikte günümüz dünyasında geçen western filmlerine denir.
Çoğunlukla yine Vahşi Batı’da geçmektedirler. Bu tür yapımlar genelde
modern dünyada ayakta durmaya çalışan kovboyun hikayesini anlatırlar.
Bireyi incelemekle birlikte 18 yüzyıldan günümüze Vahşi Batı’nın
geçirdiği dönüşümü de incelerler.
Örnekler: Yaşlılara Yer Yok, Dallas Buyers Club, Brokeback Mountain
Yenilikçi Western: 1960’lı yıllardan geleneksel western
filmlerine tepki olarak doğmuştur. Özellikle kızılderilileri vahşi
olarak görmemiş, hikayelerini filmlerine dahil etmişlerdir. Bu tür
yapımlar aynı zamanda baş kahramanın uyguladığı yöntemin ve şiddetin
doğru olup olmadığını ahlaki olarak sorgulatan filmlerdir.
Örnekler: Kurtlarla Dans, Posta Arabası, Liberty Valance’ı Kim Vurdu
Bilim kurgu-western: Western filmine bilim kurgu
unsurlarının dahil edildiği film türüdür. Genelde ileri bir teknoloji
kahramanların western dönemine geçmesine olanak tanır. Bu tür filmler
daha hafif bir üsluba sahiptir ve daha az şiddet içerirler.
Örnekler: Geleceğe Dönüş III, Vahşi Vahşi Batı, Kovboylar ve Uzaylılar
Spagetti Western: Bu tür filmler daha çok 1960’lar ile
1970’ler arasında yapıldı. Kimi spagetti western filminde, geleneksel
westernlere göre daha fazla şiddet yer almaktaydı. Bu tür filmlerdeki
kahramanların geleneksel kahraman profiline göre daha az erdemi
bulunmakla birlikte kahraman kovboy klişesinin karşısında
durmaktaydılar.
Örnekler: İyi, Kötü ve Çirkin, Bir Zamanlar Batı’da, Kanlı Hesaplaşma
Fantastik Film
Fantastik filmler, hayalgücünün ağır bastığı fantastik unsurların yer
aldığı filmlerdir. Bunlar genelde, sihir, doğaüstü güçler ya da hayali
dünyalar gibi şeylerden oluşmaktadır. Kendine has bir tür olmasına
rağmen korku ve bilim kurgu türleri ile aynı yapımda buluşabilen bir
film türüdür. Ancak bilim-kurgu filminden farklı larak fantastik
filmlerin bilimsel gerçeklerle dayalı olması gerekmemektedir. Bu özellik
sayesinde izleyici tamamen farklı ve özgün bir dünyaya yolculuk
yapabilmektedir. Genelde bu tür filmler, kendini sıradışı bir durumun
ortasında bulan son derece sıradan bir kahraman üzerine kuruludur.
Fantastik Film Örnekleri:
Yüzüklerin Efendisi – Yüzük Kardeşliği: Genç bir Hobbit’e, etrafı ateşlerle sarılmış bir dağa götürüp yok etmesi için oldukça eski bir yüzük emanet edilir.
Star Wars – Yeni Bir Umut: Luke Skywalker Asilere katılarak kötülüklerin efendisi Darth Vader’ın elindenPrenses Leia’yı kurtarmaya çalışır.
Harry Potter ve Felsefe Taşı: Sonunda gerçek kimliğini öğrenen Harry Potter, büyü ve sihir üzerine eğitim almak için Hogwarts’a katılır.
Fantastik Film Alt Türleri:
Bangs Türü Fantastik Filmler: Konu olarak ölümden sonraki
hayatı içeren film yapımlarıdır. Farklı dini değerlere uygun olarak
cennet ve cehennem konularını işlerler. Bu tür filmlerde Yunan
mitolojisinin kullanıldığı çok sık görülür. Bu tür filmlerin
kahramanlarının edebiyattan ya da gerçek hayattaki tarihi bir kişilikten
seçildiği de olur.
Örnekler: Sevimli Kemikler, Aşkın Gücü, Bir Ölüm Kalım Meselesi
İleri Fantastik: Ayrıntılı bir şekilde geliştirilmiş oldukça
büyük dünyaları hatta evrenleri konu edinen fantastik film türüdür.
Sıradan fantastik filmlere göre çok daha karmaşık olurlar. İç içe geçmiş
olay örgüsü ve çok ince örülmüş karakterleri ile diğer türlerden
ayrılır. Bu tür filmler genelde bir romanın uyarlaması olduğundan
hazırda bulunan bir taraftar kitlesi bulunabilir. Yine çoğu yapımın
devam filmleri de bulunur.
Örnekler: Narnia Günlükleri, Bitmeyen Öykü, Eragon
Sihir ve Kılıç Filmleri: Bu tür filmlerin olay örgüsü diğer
fantastik filmlere göre daha fazla aksiyon ve heyecan üzerine kuruludur.
Savaş sahneleri önemli yer tutmaktadır. Bu tür yapımlarda bir kurtarma
operasyonu, prensesi kurtarmak ve doğaüstü bir canavarı yenmek gibi
konularla karşılaşabilirsiniz. Burada karşılaşacağınız karakter ve
dünyalar diğer fantastik film türlerinde de karşısınıza çıkan türdendir.
Diğer fantastik film türlerine göre Büyü ve kılıç üzerine kurulu olan
yapımların hedef kitlesi diğerlerine göre daha gençtir ve bu tür çoğu
filmde animasyona başvurulmaktadır.
Örnekler: Barbar Conan, Kayadaki Kılıç, Merlin.
Gerilim
İzleyicide beklenti ve şüphe uyandırarak bir etkileşim sağlayan film
türüdür. Bu tür yapımların en büyük amacı izleyiciyi diken üstünde
oturtmaktır. Filmin kahramanı enelde bir sorunla karşı karşıyadır: bir
yerden kaçma, bir görev, bir gizem. Tüm alt türlerinde dahil, gerilim
filmlerinde yer alan tehlikeyi izleyiciye benimsetmek gerekir. Filmin
başında duyurulan tehlike ya da sorun, filmin geneline yayılarak
rahatsız edici, yüksek bir gerilim yaratmak için kullanılır.
Gerilim Türü Örnekleri:
Büyük Firar: İkinci Dünya savaşında geçen hikayede, kalabalık bir savaş esiri grubu Alman kampından kaçmaya çalışır.
Kuzuların Sessizliği: Bir FBI ajanı, bir seri katilin izini bulabilmek için, ünlü bir seri katil olan Dr. Hannibal Lector ile yakınlık kurar.
Gizli Teşkilat: Yabancı ajanların bir hükümet ajanı
sandıkları sıradan bir reklamcı, ellerinden kurtulabilmek için tüm
ülkeyi dolaşarak kaçmaya çalışır.
Gerilim Filmi Alt Türleri:
Aksiyon-Gerilim: Bu tür gerilim filmlerinde aksiyon
kullanılarak heyecan yaratılır. Geleneksel aksiyon filmlerinde olduğu
gibi bu film türünde de, bitmek bilmeyen bir aksiyon, dövüş, yarışlar
ve kovalamacalar gibi sahneler yer almaktadır. Bu tür sahnelerdeki amaç
kahramanın yüzleştiği tehlikeyi betimlemektir.
Örnekler: Zor Ölüm, Kill Bill, Geçmişi Olmayan Adam
Suç-Gerilim: Gerilim filminin sahip olduğu unsurları, suç
filmlerindeki olay örgüsüyle birleştiren yapımlardır. Bu film türüne ait
hikayeler, genelde bir seri katil, hırsız gibi suçluları merkezine
yerleştirecel şekilde oluşturulurlar. Geleneksel suç filmlerinden farklı
olarak bu film türünde hem kahraman hem de kötü adam filmin merkezinde
yer alabilir. Suç-gerilim türündeki filmlerde, hem aksiyon hem de
psikolojik ögeler kullanarak gerilim yaratılmaktadır.
Örnekler: Face/Off, Olağan Şüpheliler, Kaçak
Psikolojik Gerilim: Gerilim filminde kullanılan ögelere ek
olarak gizem ve drama unsurları da yer alan film türüdür. Bu tü
filmlerdeki şüphe psişik bir varlıktan çok zihnin kendisi tarafından
yaratılır. Bu film türünde, kahramanın olayı çözüme kavuşturabilmesi
için, zihinsel yetilerini kullanması gerekir. Yapıları gereği kimi
psikolojik gerilim filmleri korku türüne yakınlık gösterebilmektedir.
Örnekler: Memento, Arka Pencere, Taksi Şoförü
Bilim-Kurgu Gerilim: Olay örgüsü çoğunlukla bilime dayalı ya
da varsayımsal gerçekler üzerine kurulu olan film türüdür. Geleneksel
bir bilim-kurgu filminde kahramanlar, kötü adamlar, ileri bir teknoloji,
keşfedilmemiş diyarlar ve doğaüstü amaçlar yer alır. Bilim-kurgu
gerilim türünde bu unsurlar aynı zamanda bir gerilim ve heyecan
uyandırmak için de kullanılmaktadır. Bu türde çekilen filmlerin çoğunda
‘gittikçe kötüye giden bir gelecek’ fikri hakimdir. Otoriter rejimler,
uzaylı istilaları ve ölümcül salgın hastalıklar bu film türünde sıklıkla
başvurulan konulardır.
Örnekler: District 9, 1984, Başlangıç
Dini Gerilim: Din hakkında sorular, dini ayinler ve dini nesneleri
etrafında kurulan film türüdür. Bu türde çekilen filmlerin büyük kısmı
kiliseyi içerse de doğaüstü olguları konu edinip yine de belirli bir
dine gönderme yapmayan örnekleri de mevcuttur. Şeytan çıkarma, cin
çıkarma, dini tarikatlar gibi konulara yer verilir.
Örnekler: Şeytanın Avukatı, Dokuzuncu Kapı
Animasyon
Görüntülerin çizim ya da bilgisayar yardımıyla oluşturulduğu film
türüdür. Başlangıcından günümüze animasyon filmleri hayalgücü ve
yaratıcıkla iç içe olmuştur. Hayvanları dile getirip nesneleri
canlandırabilen bu film türünde çocuk ve peri masalları gibi hikayeler
kolaylıkla işlenebilmektedir. Günümüzde animasyon film türü, tüm
kuşakları kapsayacak çeşitlilikte örnekle vermektedir. Animasyon bir
görselleştirme tekniği üzerine kurulu olduğundan işlenen konu ve tür
istenildiği şekilde değişiklik gösterebilmektedir.
Animasyon Film Örnekleri:
Şaşkın İmparator: Bir lamaya dönüştürlen bencil imparator, yeni edindiği arkadaşlarının yardımıyla bir yolunu bulup tahtını geri almaya çalışır.
Kayıp Balık Nemo: Bir palyaço balığı, mercan resifindeki
evinden kaçırılan oğlu Nemo’yu bulmak için denizleri aşan bir su altı
macerasına atılmak zorunda kalır.
Coraline: Küçük bir kız yaşadığı dünyaya çok benzeyen
alternatif bir dünya keşfeder ancak çok geçmeden her şeyin gerçek yüzünü
görecektir.
Animasyon Filmi Alt Türleri:
Anime: Kökeni Japonya olan bir animasyon türüdür. Önceleri
Doğu ve Güneydoğu Asya bölgesinden popülerlik kazanan bu tür daha sonra
dünya çapında takipçi kazanmıştır. Bu yapımlarda hem elle çizim hem de
bilgisayar destekli görselleştirme yöntemleri kullanılmaktadır. Çoğu
başarılı bir çizgi roman, bilgisayar oyunu ya da televizyon dizisinden
esinlenerek üretilmektedir. Görsel stilin çok ön planda olmasından
dolayı, çoğu takipçisi anime’yi bir snat dalı olarak görmektedir. Çoğu
filmde Japon resim ve kaligrafi sanatının izlerini görmek mümkündür.
Örnekler: Ponyo, Ruhların Kaçışı, Gökteki Kale
Yetişkin Animasyonu: Yetişkin bir izleyici kitlesini
hedefleyen animasyon yapımlarıdır. Geleneksel bir animasyon filminden
daha sofistike bir hikaye üzerine kuruludur. Yetişkinlere yönelik
konuları içermesi bakımından bu şekilde sınıflandırılmaktadır. Bu türde
üretilmiş meşhur örneklerin çoğunda hem gerçek hem de animasyon
karakterler yer almaktadır.
Örnekler: Masum Sanık Roger Rabbit, Noel Gecesi Kabusu, Karanlığı Taramak
Çocuk Animasyon Filmi: Son derece belirli bir yaş aralığı
için gerçekleştirilen yapımlardır. Genellikle son derece canlı ve renkli
dünyaların yaratıldığı filmlerdir. Kiminde müzikal unsurların
bulunmasının yanı sıra çoğu çok sert bir dile sahip değildir ve
çocuklara yönelik konular içerirler. Yine çoğunda kahramanın ‘kötülük’
ile olan mücadelesine odaklanır.
Örnekler: Aladdin, Güzel ve Çirkin, Alis Harikalar Diyarında
Müzikal Animasyon: Anlatımda yoğun olarak müzikal unsurlara
yer verilen animasyon türüdür. Aile ve çocukları hedefleyen yapımlardır.
1950 ve 1990’lar arasında Disney’in yoğun olarak ürettiği müzikal
ağırlıklı animasyonlar bu türün genel çerçevesinin şekillenmesinde
etkileyici olmuştur. Çocuklara yönelik üretilen animasyonlarda olduğu
gibi, bu türde, yoğun olarak kötüye karşı yapılan mücadele konu
edinilmektedir.
Örnekler: Pamuk Prenses, Aslan Kral, Güzel ve Çirkin
Aile Animasyonu: Animasyon türünde en geniş hedef kitleye
sahip olan yapım türüdür. Genç kuşakları hedef alabilmek için bu türde
de müzikal unsurlara sıkça yer verilir. Bunun yanı sıra tüm aile
fertlerini kapsaması açısından mizahi ögelere de yer verilmektedir.
Örnekler: Oyuncak Hikayesi, Arabalar
Müzikal
Müzikal film yapımlarında anlatım müzik parçaları ve dans
performansları ile sağlanır. Kullanılan şarkılar doğrudan anlatıma katkı
bulunabileceği gibi sadece izleyici deneyimini arttırmak için de
kullanılabilir. Bu tür filmler, genelde kostüm ve dekor çok önemli bir
yer tuttuğu için büyük bütçelere sahiptir. Geleneksel müzikal
yapımlarının merkezinde dans ve şarkı yeteneği yüksek yıldızlar yer
alır. İzleyicinin gerçeklikten uzaklaştırmak amacıyla yapılan bu
filmlerde genelde aşk konusu işlenmektedir.
Müzikal Film Örnekleri:
Grease: İyi bir kız ve bir serseri yaşadıkları yaz aşkı
sonunda tesadüfen aynı okula denke gelirler ve aşklarını devam ettirip
devam ettirmeme konusunda çelişkiye düşerler.
Şahane Macera: Utangaç ve gönülsüz bir tezgahtar model olması için Paris’e götürülür.
Yağmur Altında: Dünya sineması sessiz filmden sesli filme
geçiş yaparken yıldız oyuncudan yoksun bir ekip yeni filmleri için
dolambaçlı bir yöntem izlerler.
Müzikal Film Alt Türleri:
Broadway Müzikali: Sahnelenen bir oyunu beyaz perdeye
aktaran müzikal türüdür. Çoğu sahnede başarıya ulaşmış oyunların yeniden
yapımları olduğundan izleyici yoğun bir ilgi göstermektedir. Çok farklı
konuları ele alabildiğinden dram ve komedi arasında çeşitli türlerde
örnekleri bulunmaktadır.
Örnekler: Chicago, Benim Tatlı Meleğim
Müzikal Animasyon: Anlatımda yoğun olarak müzikal unsurlara
yer verilen animasyon türüdür. Aile ve çocukları hedefleyen yapımlardır.
1950 ve 1990’lar arasında Disney’in yoğun olarak ürettiği müzikal
ağırlıklı animasyonlar bu türün genel çerçevesinin şekillenmesinde
etkileyici olmuştur. Çocuklara yönelik üretilen animasyonlarda olduğu
gibi, bu türde, yoğun olarak kötüye karşı yapılan mücadele konu
edinilmektedir.
Örnekler: Pamuk Prenses, Aslan Kral, Güzel ve Çirkin
Aile Müzikali: Hikayenin daha basit bir şekilde aktarıldığı
bu yapımlarda dans ve müzik performansı daha ön plandadır. Daha geniş
bir izleyici kitlesini hedef aldığından birçok yaş grubundan karakterler
yer alır. Geniş bir izleyici kitlesine ulaşmak için oldukça geniş türde
hikayeler işlenebilmektedir.
Örnekler: Neşeli Günler, Marry Popins
Çocuk Filmi
Genç yaş kuşağına yönelik hazırlanan film yapımlarıdır. Bu türde
hazırlanan filmler ‘Genel İzleyici’ kategorisinde sınıflandırılırlar.
Aile filmlerinde olduğu gibi çocuk filmleri de, hitap ettiği izleyici
kitlesini göz önünde bulundurarak farklı konular işleyebilir. Bu nedenle
aksiyon, dram vekomedi türünde yapımlar gerçekleştirilebilir. Çoğu
örnekte hayalgücünün önemli yer tuttuğu fantastik unsurlara yer
verilmektedir. Animasyona da yer verilen bu yapımlarda eğitici bir ton
benimsenmektedir. Çoğu çocuk filminde, çocuklara yönelik ahlaki mesajlar
içeren, kötülükle mücadeleyi içeren hikayeler işlenmektedir.
Çocuk Filmi Örnekleri:
The Muppet Movie: Muppet Show’dan tanıdığımız kuklalar
Hollywood’u ziyaret etmeye karar verirler. Bu sırada kurbağa Kermit, bir
restoran zincirin kuklası olması için yoğun bir baskıya maruz kalır.
Casper: Yeni evlerine tanışan küçük bir kız evde yaşayan sevimli bir hayalet ve onun kötü arkadaşlarıyla çeşitli maceralara atılır.
Rugrats: Ailece çıktıkları bir seyahatte kaybolan küçük çocuklar evlerine dönmeye çalışırken türlü zorlukları aşmak zorunda kalırlar.
Çocuk Filmi Alt Türleri:
Hayvan Filmi: Bir ve ya bir grup hayvanın eşlik ettiği çocuk filmi
türüdür. Bu filmlerdeki hayvan karakteri ya başlrolde ya da hikayede
önemli bir görevi üstlenen yardımcı bir rolde değerlendirilir. Bu
filmlerde hayvan karakterler çoğunlukla konuşmak gibi insan özellikleri
taşırlar. Genelde 12 yaş altı izleyiciler için yapılan bu filmler, basit
bir ahlaki mesaj içeren kolay bir hikayeye sahiptir ve hikayelerinde
eğlenceli karakterler yer alır.
Örnekler: Beethoven, Bebe
Animasyon Çocuk Filmi: Son derece belirli bir yaş aralığı
için gerçekleştirilen yapımlardır. Genellikle son derece canlı ve renkli
dünyaların yaratıldığı filmlerdir. Kiminde müzikal unsurların
bulunmasının yanı sıra çoğu çok sert bir dile sahip değildir ve
çocuklara yönelik konular içerirler. Yine çoğunda kahramanın ‘kötülük’
ile olan mücadelesine odaklanır.
Örnekler: Aladdin, Güzel ve Çirkin, Alis Harikalar Diyarında
Bilim-Kurgu
Bilim-kurgu filmleri, hikayelerinde varsayımsal ve bilimsel gerçekler
içeren film yapımlarıdır. Genellikle geleceğe yönelik unsurlar bulunan
bu filmlerde siyasi, toplumsal ve felsefi tartışmalara yer
verilmektedir. Hikayeler gelecekte geçebileceği gibi, dünyada ya da
başka bir gezegende de geçebilmektedir. Çoğunlukla, kahramanlar, kötü
adamlar, keşfedilmemiş yerler, olağandışı görevler ve ileri teknoloji
içerirler.
Bilim-Kurgu Film Örnekleri:
Matrix: Bir bilgisayar hacker’ının dünyanın alternatif bir
dünyada varolduğunu öğrenmesi ile gelecek için amansız bir mücadele
başlar ve seçilmiş kişi olduğunu öğrenen hacker bilgisayarlara karşı
yürütülen savaşta insan ırkının devamı için savaşır.
2001: Uzay Yolu Destanı: Ay’da gizemli bir nesnenin
keşfedilmesi üzerine insan ırkı, üstün zekaya sahip bir bilgisayar
yardımıyla yeni bir göreve başlar.
Uzay Savaşları: Jedi’nin Dönüşü: Asiler İmparatorluk
karşısında yürüttükleri savaş için Jabba’nın elinden Han Solo’yu
kurtarırlar. Bu sırada Jedi Savaşçısı olan Luke Skywalker babası Darth
Vader’ı karanlık taraftan çıkarmaya çalışır.
Bilim-Kurgu Film Alt Türleri:
Kıyamet Filmleri: Bilim-kurgu yapımların alt türü olan bu
filmler yaklaşmakta olan bir felaketi konu alırlar. Söz konusu felaket,
uzaylıların istilası, nükleer savaş, salgın hastalık ve ya doğal afetler
olabilmektedir. Teknolojinin gelişmesi bu tür filmlerde önemli bir rol
oynar ve ana çatışma genelde teknoloji üzerine kurulmaktadır. Bu türdeki
çoğu yapım felaket üzerine odaklansa da kimi filmlerde felaket sonrası
da işlenebilmektedir.
Örnekler: Kurtuluş Günü, Dünyalar Savaşı, Armageddon
Distopya Filmleri: Kötüye gitmekte olan dünyaya yönelik
karamsar bir tablonun çizildiği yapımlardır. Gelecekte geçen bu
filmlerde, şiddet, hastalıklar ve baskı üst düzeyde yer almaktadır.
Diğer bir deyişle, ideal dünyanın tam tersini gösteren yapımlardır.
Kıyamet filmlerine benzer konular işlenmektedir. Bu tür yapımlarda ortak
olarak işlenen konular insansızlaştırma, bireyselliğin yok edilmesi,
insan haklarının yitirilmesi ve tektipleştirmedir.
Örnekler: V For Vandetta, Mad Max, Blade Runner
Zaman Yolculuğu Filmleri: İsminden de anlaşılacağı üzere
zaman yolculuğunu konu edinen filmlerdir. Genellikle bu tür filmlerde
ileri teknolojinin kullanıldığı ya da uzayda gerçekleşen zaman
yolculukları işlenmektedir. Alternatif tarihsel olgular, alternatif
gerçekler ve paralel evrenler de bu tür içerisinde incelenmektedir.
Örnekler: Terminatör, Geleceğe Dönüş, Uzay Yolu
Uzay Filmleri: Uzay filmleri bilim-kurgu türü içerisinde en
çok yapımı gerçekleştirilen alt türdür. Uzaylıların varlığını
araştırmak, uzaylı istilası ve ya uzaylılar tarafından kaçırılma gibi
kalıplaşmış konular işlenmektedir. Çoğu kez bu tür filmlerde hükümetin
gizlediği bir gerçek ya da benzeri komplo teorileri vurgulanmaktadır.
Çatışma genelde uzaylılar ile insanların bir arada yaşamı üzerinden
kurulmaktadır.
Örnekler: Predator, Uzaylılar Saldırıyor, Alien.
Canavarlar ve Mutantlar: Bilim-kurgu türünde en çok yapımı
gerçekleştirilen alt türlerden biridir. Korku filmlerinden farklı olarak
bu yapımlardaki canavarların varoluşu bilimsel bir gerçeğe
dayandırılmaya çalışılır. Canavarın yaratılmasına sebep olan bir kaza ya
da deney filmin merkezinde yer alır. Çoğu örnekte mutantlar
teknolojiden kaynaklanan bir sebeple değişim geçirmektedir.
Örnekler: Godzilla, Cloverfield, Yaratık
Macera
Macera filmleri bir kahramanın keşifleri ya da atıldığı maceraları
konu edinen yapım türüdür. Kahramanın görevi genelde kayıp birini
bulmak, bir hazineyi ele geçirmek olsa da asıl amaç bilinmezliğe yapılan
bir yolculuk olarak ele alınmaktadır. Bu tür yapımlar, tarihi olgular
üzerine kurulu ya da egzotik yerler geçebilir. Macera filmlerinde
heyecan verici bulmacalar ve dallı budaklı engeller, kahramanın amacına
ulaşmak için aşması gerekn zorluklar arasındadır.
Macera Filmi Örnekleri:
Karayıp Korsanları: Çekingen bir demirci, son derece özgür ruhlu bir korsanla iş birliği yaparak valinin kızı olan sevgilisini kurtarmaya çalışır.
Indiana Jones: Son Macera: Babasının kaybolması üzerine onu
bulmaya çalışan ünlü arkeolog Indiana Jones, aynı zamanda Nazi’lerin
Kutsal Kase’yi ele geçirmesine engel olmak zorundadır.
Ulusal Hazine: Modern zamanların hazine avcısı, Kurucu Babaların sakladığı bir hazineyi bulmak için FBI ile kıyasıya bir yarışa sürüklenir.
Macera Filmi Alt Türleri:
Kahramanlı Macera Filmi: İtinalı dekor tasarımı ve
kostümlerin yer aldığı film yapımıdır. Bu tür yapımla genelde geçtiği
döneme ait silahlar, kaleler ve dramatik savaşlar içerirler. Konu çoğu
kez baskı altındaki bir kadın ve onun kahramanı etrafında şekillenir.
Örnekler: Üç Silahşörler, Zorro, Robin Hood
Suç
Suç filmleri, bir suç dahisinin eylemleri etrafında gerçekleşen
yapımlardır. Çoğu kez bu filmlerde suçlunun yükseliş ve çöküş dönemleri
işlenmektedir. Kimi yapımlarda ise suçlunun kurbanları da eş zamanlı
olarak hikaye boyunca işlenmekte ve suça karışan diğer karakterlere de
yer verilmektedir. Bu tür yapımlar hızlı bir kurguya sahiptir ve gizem
havası filmin geneline yayılır. Bu gizem olay örgüsünden
kaynaklanabileceği gibi karakterler üzerinden de oluşturulabilmektedir.
Suç Filmi Örnekleri:
Fargo: Borcu olan Minnesota’lı bir araba satıcısı, tanımadığı iki adamı kiralayarak fidey alabilmesi için karısını kaçırmasını ister.
Kuzuların Sessizliği: Bir FBI ajanı, bir seri katilin izini bulabilmek için, ünlü bir seri katil olan Dr. Hannibal Lector ile yakınlık kurar.
Rezervuar Köpekleri: Birbirini tanımayan bir avuç profesyonel suçlu, sonu kötü giden büyük bir elmas hırsızlığı için bir araya gelir.
Suç Filmi Alt Türleri:
Mafya Filmleri: Merkezinde bir mafya (benzeri bir yer altı
örgütü) ve işlenilen suçların yer aldığı yapım türüdür. Genelde bu tür
filmlerde mafyanın başındaki adamın yükseliş ve çöküş hikayesi
aktarılır. Bu türde çekilen çoğu örnekte organize suçun etkilerini
göstermekle birlikte, bireylerin sahip olduğu insanlık tartışmaya
açılır.
Örnekler: Sıkı Dostlar, Yaralı Yüz, Köstebek
Kara Film(Film Noir): Bir alt tür olmaktan çok 1940 ve
1950’lerde yaygın olan polisiye filmlerinde baskın olan film dilini
kullanan yapımlara denmektedir. Film noir, abartı aydınlatma ve
gölgelerin kullanıldığı siyah-beyaz görüntüleriyle bilinmektedir. Baş
karakteri genelde alaycı ve şüpheci bir kahramandır. Çoğu kara filmde
dış ses kullanılır ve olay örgüsündeki kimi ayrıntıların flashback’ler
üzerinden aktarılır.
Örnekler: Sunset Bulvarı, Malta Şahini, Pickpocket, Başarının Tatlı Kokusu, Orada Olmayan Adam.
Yeni Kara Film: Kara filmin özelliklerini esas alan yeni
akım film türüne denir. Yeni görsel işitsel kayıt imkanları kara film
temaları üzerinde uygulanır. Bu tür filmlerde kara filmlerin sahip
olduğu konular günümüz toplumuna uyacak şekilde revize edilir.
Örnekler: Sürücü, Los Angeles Sırları, Günah Şehri
Suç-Gerilim: Gerilim filminin sahip olduğu unsurları, suç
filmlerindeki olay örgüsüyle birleştiren yapımlardır. Bu film türüne ait
hikayeler, genelde bir seri katil, hırsız gibi suçluları merkezine
yerleştirecel şekilde oluşturulurlar. Geleneksel suç filmlerinden farklı
olarak bu film türünde hem kahraman hem de kötü adam filmin merkezinde
yer alabilir. Suç-gerilim türündeki filmlerde, hem aksiyon hem de
psikolojik ögeler kullanarak gerilim yaratılmaktadır.
Örnekler: Face/Off, Olağan Şüpheliler, Kaçak
Aile
Yaşı küçük olan izleyici kesimi için üretilen yapımlardır. Aile
filmleri sadece çocukları değil, ailenin tüm fertlerini kapsayacak
şekilde hazırlanırlar. Konu ve olay örgüsü genç kitle için hazırlansa da
yetişkin izleyicinin ilgisini çekebilmek amacıyla mizaha da yer
verilmektedir. Bu tür esnekliğinden dolayı, komediden, drama, fantastik
filmden animasyona kadar çeşitlilik gösterebilmektedir.
Aile Filmi Örnekleri:
Shrek: Huysuz bir org olan Şrek, elinden alınan bataklığını
geri alabilmek adına geveze bir eşeğin yardımıyla bir prensesi, kötü
kalpli Lord Farquaad’a teslim etmesi gerekmektedir.
Oz Büyücüsü: Bir hortuma yakalanıp kendisini büyülü bir
dünyada bulan Dorothy, kendisini evine gönderebilecek olan tek kişi olan
büyücünün peşine düşer.
E.T: Küçük bir çocuk dünyaya düşmüş bir uzaylıyla arkadaş olur ve ona evine geri dönebilmesi için yardım eder.
Aile Filmi Alt Türleri:
Aile Müzikali: Hikayenin daha basit bir şekilde aktarıldığı
bu yapımlarda dans ve müzik performansı daha ön plandadır. Daha geniş
bir izleyici kitlesini hedef aldığından birçok yaş grubundan karakterler
yer alır. Geniş bir izleyici kitlesine ulaşmak için oldukça geniş türde
hikayeler işlenebilmektedir.
Örnekler: Neşeli Günler, Marry Popins
Müzikal Animasyon: Anlatımda yoğun olarak müzikal unsurlara
yer verilen animasyon türüdür. Aile ve çocukları hedefleyen yapımlardır.
1950 ve 1990’lar arasında Disney’in yoğun olarak ürettiği müzikal
ağırlıklı animasyonlar bu türün genel çerçevesinin şekillenmesinde
etkileyici olmuştur. Çocuklara yönelik üretilen animasyonlarda olduğu
gibi, bu türde, yoğun olarak kötüye karşı yapılan mücadele konu
edinilmektedir.
Örnekler: Pamuk Prenses, Aslan Kral, Güzel ve Çirkin
Epik
Epik film, tarihi olguları ve kişilikleri konu edinip çok daha geniş
bir ölçekte aktaran yapım türüdür. Bu tür filmlerde tarihi gerçekler
ikincil öneme sahiptir. Önemli olan hikayeyi görkemli bir dille
aktarabilmektir. Epik filmlerde genelde konuyu destekleyecek zengin bir
film müziği, etkileyici kostüm ve dekorlar kullanıldığından genelde
yüksek bütçeli olan yapımlardır.
Epik Film Örnekleri:
Arabistan’lı Lawrence: Karmaşık ve tartışmalı bir İngiliz askeri, kendisini savaş zamanında Arab çöllerinin ortasındaki bir çatışmada bulur.
Gladyatör: Yolsuz bir prens tarafından ihanete uğratılan
eski bir Roma generali, kendisini bir gladyatör olarak geliştirerek
karısının ve oğlunun intikamını almak için Roma’nın yolunu tutar.
Er Ryan’ı Kurtarmak: Bir askeri birlik, üç kardeşi savaşta ölmüş olan bir askeri kurtarmak üzere görevlendirilirler.
Epik Film Alt Türleri:
Biyografik Film: Tarihi öneme sahip bir kişiliğin hayatını
anlatan film türüdür. Hikayesini anlattığı kişiye yönelik yaklaşıma
bağlı olarak bBu tür filmler birden farklı türde örnekler
gösterebilirler. Yine tarihi gerçekler, bu tür filmlerde hedeflenen
yapıma göre değişiklik gösterse de kişinin hayatını etkileyen önemli
olaylar tarihle tutarlı bir şekilde aktarılmaktadır. Bu olaylar daha çok
savaş, siyasi ve toplumsal mücadeleleri kapsamaktadır.
Örnekler: Arabistan’lı Lawrence, Malcolm X, Gandi
Dönem Filmi: Bu tür filmler tarihteki belirli bir dönemi ele
alan yapımlardır. Belirgin olarak, seçilmiş olan dönemin siyasi,
toplumsal ve kültürel yönleri aktarılmaya çalışılır. Bu tür yapımlar,
çekim öncesinden çekim sonrasına kadar, makyaj, kostüm, dekor ve benzeri
masraflarından ötürü oldukça büyük bütçeli yapımlardır.
Örnekler: Cesur Yürek, Rüzgar Gibi Geçti, Robin Hood
Savaş Filmi: Savaşın gerçekliğinin büyük bir ölçekte
aktarıldığı yapım türüdür. Önemli savaşlara değindiği kadar savaşın
sebep olduğu siyasi olaylar da konu edinilir. Çoğu kez bu filmlerde,
olay bir baş karakter ile ekibi açısından gösterilerek savaşın birden
çok farklı yüzü en acı haliyle aktarılmaya çalışılır.
Örnekler: Şindler’in Listesi, Kıyamet, Full Metal Jacket
Dini Film: Dini epik filmler, dini figürler kadar tarihte
yer edinmiş önemli dini olaylar üzerine de kurulabilirler. Amerika’da
genelde İncil’deki olgular üzerine çekilen filmler bu alt türde yer
almaktadır.
Örnekler: On Emir, Ben-Hür, İsa’nın Çilesi, Nuh: Büyük Tufan
Dram
Dram türündeki yapımlar gerçekçi karakterlerin duygusal yönleri,
ilişkileri ve bireyin bu yöndeki gelişimini konu edinen filmlerdir.
Drama filmlerinde gelişim unsurunu birincil öneme sahip olsa da,
dramatik temalar da hikayelerin oluşturulmasında büyük bir önem
taşırlar. Bu temalar genelde ağır ve hayatın içinden gelen gerçek
olaylardan esinlenilir.Kimi durumlarda kahramanımız bir iç çatışma
yaşarken kimisinde dış bir neden de çatışmayı oluşturabilmektedir.
Özetle drama filmi, dürüst bir şekilde insanın mücadelesini konu
edinmeye çalışan bir türdür.
Dram Filmi Örnekleri:
Esaretin Bedeli: Karısını öldürmekten müebbet hapse mahkum
edilmiş eski bir bankacı başka bir mahkumla sıkı bir dostluk kurar ve
tüm tersliklere rağmen hapiste umudunu canlı tutmanın bir yolunu arar.
Baba: Yaşlanmakta olan bir mafya babası, ailesinin
geleceğini ve kurduğu imparatorluğu güvence altına alabilmek için oğlunu
işlerin başına geçmesi için ikna etmek zorundadır.
Kazablanka: İhtişamlı bir gece kulübünün sahibi, eski
sevgilisi ve eşinin Nazi işgalindeki Fas’tan kaçmalarına yardım edip
etmemek konusunda kararsızdır.
Dram Filmi Alt Türleri:
Biyografi: Biyografik ögelerin baskın olduğu dram
filmleridir.Tarihi ve ‘gerçek olaylardan esinlenen’ filmlerden farklı
olarak doğrudan gerçek kişi ve kişilerin hayatlarına odaklanır.
Biyografik filmler kişilerin hayatının anlaşılır ve tutarlı bir resmini
oluşturmaya çalışır. Bu nedenle daha ciddi ve ince bir hikaye anlatımı
vardır.
Örnekler: Ray, Canavar, Fruitvale Station
Mahkeme Salonu: Mahkeme filmleri olay örgüsüne adalet
sistemini yerleştiren yapımlardır. Hikaye genelde mahkeme salonunda
geçmekte ve karakterleri, hakim, savcı, jüri, avukatlar ve sanıklardan
oluşmaktadır. Kararın bir ölüm kalım meselesi olduğu hikayelerde gerilim
unsuru önemli bir yer tutmaktadır.
Örnekler: Bir Kaç İyi Adam, Bülbülü Öldürmek, 12 Kızgın Adam
Dram-Komedi: Dram içerikli olup da önemli ölçüde komedi
unsurlarına da yer veren film türüdür. Bu tür yapımlarda dram ve komedi
ögesi dengeli bir şekilde verilmektedir. Bu denge ciddi konuları
işlerken izleyicinin komedi unsurlarıyla rahatlamasını sağlamaktadır.
Örnekler: Küçük Gün Işığım, Gerçek Tennenbaum Ailesi, Hayat Güzeldir
Tarihi Dram: Tarihte yer alan belirli bir dönem ve ya
kişileri ele alan film türüdür. Çoğu yapım gerçek olay ve olayları
hikayenin merkezine taşır. Tarihi uyarlamanın daha esnek bir şekilde
aktarıldığı örnekler de mevcuttur. Bu tür yapımlar dönemlerin ya da
Kral, Başkan gibi kişilerin ihtişamlı hayatlarını inceleyen bir yapı
sergilerler.
Örnekler: 300, Frost/Nixon, Otel Rwanda, İskoçya’nın Son Kralı
Melodram: İzleyicinin hassas olduğu konular üzerinden
duygularına yüklenen yapım türüdür. Hikaye ve olay örgüsü, geleneksel
dram filmlerine göre daha gerçek dışıdır. Yoğun olarak kadın izleyiciye
yönelik hazırlana bu yapımlarda kahramanın başına gelen büyük bir kriz
etrafında şekillendirilir.
Örnekler: Manolyaları Çalmak, Sofi’nin Seçimi, Canım Kardeşim
Dönem Filmi: Tarihin belirli bir dönemine odaklanan
yapımlardır. Seçilen dönem hikayenin yanı sıra kostüme, dekora ve
karakterlerin konuşmasına kadar etki edebilmektedir. Çoğu dönem draması
bir romandan yola çıkılarak çekilmektedir. Geleneksel dramlara kıyasla
süre olarak daha uzun yapımlardır.
Örnekler: Romeo ve Jülyet, Waterloo Muharebesi
Politik Dram: Bu tür yapımlarda, konu, olay örgüsü ve
karakterler siyasi kişi ve konulardan seçilmektedir. Çoğu kez baş
karakter siyasetteki yozlaşma ile karşılaşıp kendisini içsel ve dışsal
bir çatışma içerisinde bulur. Çoğu siyasi film gerçeklere dayansa da bir
çok örnek daha çok komplo teorileriyle ilgilenmektedir.
Örnekler: Bay Smith Washington’a Gidiyor, Başkan’ın Adamları, Z
Romantik Dram: Aşkın daha karmaşık olan yüzünü konu edinen
yapımlardır. İki kişi arasındaki aşkın gerçekleşmesine engel olan unsur
hikayenin merkezinde yer alır. Romantik dramalardaki engel, ailenin onay
vermemesi, yasak aşk ya da taraflardan birinin psikolojik zaafları gibi
farklı niteliklere sahip olabilir. Çoğu romantik drama, aşıkların
karşılaştığı engelin büyüklüğü karşısında çaresiz kalıp ayrılmaları ile
son bulur. Yetersizliklerin ya da kaderin kabulu olarak da ele
alınabilir.
Örnekler: Titanik, Dr Jivago, İngiliz Hasta
Trajedi: Karakterin sahip olduğu bir zaaftan ötürü yaşadığı çöküşü
ele alan dram yapımlarıdır. Trajedilerde karakterler genelde olağandışı
zorluklarla karşılaşır ve bu engellere karşı genelde yanlış kararlar
alarak tepki gösterirler. Karakterin kusurları bir yerden sonra öyle bir
noktaya varır ki kimi örneklerde hikaye ölümle sonuçlanır.
Örnekler: Amerikan Güzeli, Bir Satıcının Ölümü, Muhteşem Gabsy
Aksiyon
Aksiyon filmleri, fiziksel aksiyonun film anlatımında ön planda
olduğu yapımlardır. Kavga, dövüş, kovalamaca sahneleri gibi filmlerin
geneline yayılan bir aksiyon söz konusudur. Hikaye genelde
gerçekleştirilmesi çok zor bir amacı olan bir kahraman etrafında
gerçekleşir.
Aksiyon Film Örnekleri:
Zor Ölüm: Teröristler tarafından işgal edilmiş bir binada mahsur kalan bir polis, teröristlerle anlayabilecekleri bir dilde hesaplaşır.
Kutsal Hazine Avcıları: Maceraperest bir arkeolog tüm
dünyayı dolaşarak Nazileri dünyayı ele geçirecek kadar güçlü bir silahı
elde etmelerine engel olmaya çalışır.
Aksiyon Film Alt Türleri:
Aksiyon Komedi: Adından anlaşılacağı üzere aksiyon ile
mizahı buluşturan yapımlardır. Geleneksel aksiyon filmlerine göre
aksiyon dozu daha düşük ancak karakterlerin komiklikleriyle ilgiyi devam
ettiren film türüdür.
Örnekler: Sosyete Polisleri, Bitirim İkili
Felaket Filmi: Hikayesi önlenilemez gibi görünen bir felaket
etrafında şekillenen film türüdür. Felaket doğal olabileceği gibi insan
eliyle de üretilmiş olabilir. Çoğu örnekte yoğun bir görsel efekt
kullanımı mevcuttur.
Örnekler: Twister, Havalimanı, Yangın Kulesi
Silahlı Kadınlar: Başrolünde silahlı kadın kahramanların yer
aldığı aksiyon film türüdür. Çoğu örnekte silahın yanı sıra dövüş
sporlarına başvurulmaktadır.Daha çok anime ve Hong Kong türü aksiyon
filmleriyle yaygınlaşan bu tür Avrupa ve Amerika’da da ilgi görmüştür.
Örnekler: Kill Bill, Lara Croft, Nikita, Hanna
Aksiyon-Savaş: Aksiyon film unsurlarını merkezinde savaşın
yer aldığı bir hikayeye uyarlanmış halidir. Sadece savaş sahneleriyle
sınırlı kalmayan bu örneklerde savaş ve tarihe yönelik ciddi tartışmalar
da aktarılabilmektedir.
Örnekler: Kıyamet, Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok, Müfreze.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder